Biotoopvissen zijn fascinerende en belangrijke bewoners van een natuurlijke tuinvijver. Ze zorgen niet alleen voor een levendig ecosysteem, maar dragen ook actief bij aan het biologische evenwicht. Of het nou de regenboogelrits, het vetje, de riviergrondel of de driedoornige stekelbaars betreft – inheemse vijvervissen stellen speciale eisen aan hun omgeving en vooral aan hun voer. Want alleen met een op de soort afgestemd voer kunnen biotoopvissen hun rol in de natuurvijver naar behoren vervullen en langdurig gezond blijven.
In deze PROPOND vijvergids vind je alles wat belangrijk is met betrekking tot soortspecifiek biotoopvisvoer, de populairste inheemse vissoorten voor de tuinvijver en hoe je van je natuurvijver een optimale leefomgeving voor deze bijzondere dieren maakt. Welke vissen zijn geschikt voor biotopen? Wat kenmerkt een biotoop in de vijver en welk voer ondersteunt de natuurlijke levenswijze van inheemse vijvervissen?
Algemene informatie over biotoopvissen
Biotoopvissen zijn meestal inheemse vijvervissen die perfect zijn voor het leven in een natuurlijke of biotoopvijver.
Hieronder vallen bekende vissoorten zoals de elrits, het vetje, de riviergrondel, de bittervoorn en de driedoornige stekelbaars. Deze vissen zijn niet alleen robuust en in staat zich aan te passen, maar ook belangrijke spelers die bijdragen aan het ecologische evenwicht in de tuinvijver. Velen van hen zijn sociale dieren die in groepen moeten worden gehouden om hun natuurlijke gedrag te vertonen.
Een biotoopvijver biedt deze inheemse vissoorten de ideale omstandigheden. Het is hierbij van belang op de juiste vijverstructuur en waterkwaliteit te letten. Vooral vlakke zones, waar moerasgebieden ontstaan, zijn bijzonder van belang voor het duurzaam functioneren van biotoopvijvers. Een natuurvijver met biotoopvissen moet minstens 180 cm diep zijn zodat de dieren een harde winter kunnen overleven.
Meer informatie over biotoopvijvers vind je hier: Biotoopvijvers
Hoe oud worden biotoopvissen? Veel van deze vissoorten kunnen onder optimale omstandigheden meerdere jaren leven – de exacte leeftijd varieert per vissoort. Heel belangrijk voor een lang en gezond leven is de keuze van een hoogwaardig en natuurgetrouw voer, dat speciaal op de behoeften van biotoopvissen is afgestemd.
Welke soorten biotoopvissen zijn er?
In een natuurlijke tuinvijver of biotoopvijver zijn vooral robuuste en inheemse vissoorten gewenst die zich aan de wisselende omstandigheden kunnen aanpassen. Hier stellen we de bekendste biotoopvissen aan je voor die ideaal zijn voor een natuurvijver – van vetjes tot elritsen.
Het vetje (Leucaspius delineatus) - flexibel scholenvisje voor de tuinvijver
Het vetje is een typische scholenvis en behoort tot de meest populaire biotoopvissen voor de tuinvijver. Deze kleine, wendbare vissen geven de voorkeur aan ondiepe, plantenrijke waterzones. Het vetje is in de biotoopvijver heel goed in staat zich aan te passen en kan zich ook bij lage zuurstofwaarden prima handhaven.
De riviergrondel (Gobio gobio) - de bodembewoner van natuurlijke vijvers
De riviergrondel hoort bij de bodemvissen en geeft de voorkeur aan schone, zuurstofrijke wateren met een bodem van kiezel of zand. Riviergrondels leven graag in groepsverband en voeden zich met kleine dieren en algenresten. Als typische schoolvis zorgt de riviergrondel voor een levendig tafereel in je biotoopvijver.
De winde (Leuciscus idus) - prachtige zwemmers
De winde (of zilverwinde) is een actieve, snelle zwemmer die graag in de middelste waterlaag onderweg is. De geliefde kweekvorm – de goudwinde – brengt met haar goudgele glans extra kleur in de tuinvijver. Ze zijn sociaal en moeten ook in een school worden gehouden. De winde is vooral nuttig als insectenverdelger aangezien ze insecten en hun larven direct van het wateroppervlak eten.
De driedoornige stekelbaars (Gasterosteus aculeatus) – inheemse vijvervis met karakter
De driedoornige stekelbaars is een kleine, maar opvallende roofvis, die met zijn drie markante doornen gemakkelijk te herkennen is. Deze soort staat bekend als robuust en heel goed in staat zich aan te passen. Tijdens de paartijd vertoont het mannetje een intensieve kleur en bouwt kunstzinnige nesten. De stekelbaars geeft in de vijver de voorkeur aan plantenrijke zones waar hij bescherming en voedsel vindt. Deze vis is perfect voor natuurlijke tuinvijvers.
De bittervoorn (Rhodeus sericeus amarus) - de mosselbroeder onder de biotoopvissen
De bittervoorn staat bekend om zijn unieke manier van voortplanting: het vrouwtje legt de eitjes in een zoetwatermossel die vervolgens het broed beschermt. Deze kleine, zilver glanzende vis is vooral interessant voor natuurlijke tuinvijvers waarin ook mosselen leven. De bittervoorn (Rhodeus sericeus amarus) is vreedzaam en sociaal – perfect voor de biotoopvijver.
De elrits (Phoxinus phoxinus) - kleurrijke scholenvis
Elritsen vallen onder de bekendste inheems visjes en zijn ideaal voor natuurvijvers. Ze leven in kleine scholen en voelen zich bijzonder thuis in zuurstofrijke, koele vijvers. Naast de klassieke elrits zijn ook de kleurrijke goudelrits en regelboogelrits heel populair, die met hun stralende kleuren voor optische highlights zorgen.
Wat eten biotoopvissen?
Het voedsel van biotoopvissen in de tuinvijver is gevarieerd en hangt van de omstandigheden in de vijver af. Maar wat eten vetjes? Wat eten stekelbaarzen? Wat eten bittervoorns? Wat eten elritsen? In principe voeden de meeste inheemse biotoopvissen zich met een mix van dierlijke en plantaardige bestanddelen.
Insectenlarven, kleine kreeftjes, wormen, zoöplankton, algen en afgestorven plantenresten behoren tot de favoriete bronnen van voedsel. Vooral in natuurlijke vijvers met een weelderig beplante oever en rijke onderwaterflora vinden biotoopvissen voldoende voedsel.
Veel soorten, zoals de riviergrondel en het vetje, zoeken hun voedsel op de bodem of in ondiepe, plantenrijke zones. Anderen, zoals de driedoornige stekelbaars, gebruiken het vrije water en de oeverzones om insecten, visbroed en kleine dieren te vangen.
Over het algemeen is het zo dat het voedsel van biotoopvissen flexibel aan de natuurlijke omstandigheden in de vijver wordt aangepast. Veel soorten, waaronder de riviergrondel, de elrits en de bittervoorn, staan bekend als bescheiden en kunnen ook in schaarse biotopen prima overleven.
De vraag die de meeste vijverbezitters interesseert is: "Zijn biotoopvissen algeneters?"
We kunnen stellen dat biotoopvissen door hun eetgewoontes helpen om het ecologische evenwicht in de vijver te stabiliseren. Ze eten losse algen en biofilms van de bodem en de planten. Ze zijn echter geen efficiënte en doelgerichte vorm van algenbestrijding. Biotoopvissen ondersteunen de interactie binnen het ecosysteem van de vijver en dragen zo bij aan het terugbrengen van overmatige algengroei.
Biotoopvissen zijn dus geen klassieke algeneters, maar ze kunnen door hun eetgewoontes een kleine bijdrage aan de algenbestrijding in de tuinvijver leveren.
Wat is het beste voer voor biotoopvissen?
Biotoopvissen zijn over het algemeen allesvreters en voeden zich heel gevarieerd. Ze nemen, zoals gezegd, zowel dierlijk als ook plantaardig voedsel op. In natuurlijke vijvers vinden ze vaak zelf wel voldoende voer: insectenlarven, kleine kreeftachtigen, wormen en algenresten staan daarbij bovenaan het menu. Ook kleine waterorganismen en detritus van de vijverbodem worden graag gegeten.
Wie biotoopvissen wil voeren moet kiezen voor biotoopvoer van hoge kwaliteit dat speciaal op de behoeften van deze vissen afgestemd is. JBL PROPOND BIOTOPE is zo’n hoogwaardig voer voor biotoopvissen dat het voedingsspectrum van alle soorten biotoopvissen afdekt. Het is daarom geschikt voor vetjes, bittervoorns, riviergrondels, enz. Het bevat insecten, garnalen, groenlipmosselen en plantaardige grondstoffen/ bestanddelen waardoor het voor een natuurgetrouwe verzorging van biotoopvissen zorgt. Een ander belangrijk kenmerk is dat het voer zinkt. Dit speelt een belangrijke rol omdat de meeste biotoopvissoorten zich dichtbij de bodem bevinden.
Teveel voer belast het water en bevordert de algengroei. Daarom geldt: beter minder en doelgericht voeren om het biologische evenwicht in de natuurvijver niet te verstoren.
Hoe vaak moeten biotoopvissen in de vijver gevoerd worden?
Biotoopvissen vinden in een goed geconstrueerde natuurvijver vaak voldoende voer. Toch kan het gericht voeren zinvol zijn - vooral in de warmere maanden, bij een hoge visbezetting of in jonge vijvers die ecologisch gezien nog niet volledig ontwikkeld zijn.
Als vuistregel geldt: één tot twee keer per dag kleine hoeveelheden geven; zoveel als de vissen binnen een paar minuten opeten. Daarbij is het belangrijk het gedrag van de vissen te observeren. Als er voer overblijft was het teveel.
Minder is vaak meer: aangepast voeren ondersteunt niet alleen de gezondheid van de vissen, maar beschermt ook het biologische evenwicht van de tuinvijver.
Hoe voer je biotoopvissen in de winter?
Tijdens het koude seizoen verandert het gedrag van biotoopvissen, omdat de dalende temperaturen hun stofwisseling vertragen. Ze reduceren hun activiteit en trekken zich in de diepere waterzones terug waar een stabiele temperatuur heerst.
Vanaf een watertemperatuur onder de 10 °C moet het voeren teruggebracht worden. Veel inheemse vissoorten nemen dan nauwelijks nog voedsel op. Als er nog gevoerd wordt, moet het visvoer een zinkende eigenschap hebben zodat de passieve biotoopvissen in de diepere waterlagen worden bereikt en ze niet naar het wateroppervlak hoeven te komen om het voedsel tot zich te nemen. Zo worden geen onnodige energiereserves aangebroken.
Ook belangrijk is dat de vijver diep genoeg is, zodat de vijverbodem niet volledig dichtvriest. Vooral vissoorten zoals bittervoorns en goudwindes hebben ’s winters beschermde zones met voldoende zuurstof nodig. Een vijverbeluchting ( JBL PondOxi set ) of ijsvrijhouder kan helpen om de zuurstoftoevoer veilig te stellen.
Over het algemeen geldt: 's winters hoeft maar heel weinig of helemaal niet gevoerd te worden - de meeste biotoopvissen overwinteren zonder problemen en hebben voldoende aan hun natuurlijke energiereserves.
De socialisering van biotoopvissen
Biotoopvissen kunnen het beste met soorten worden gehouden die dezelfde eisen stellen aan waterkwaliteit, temperatuur en voeding.
Welke vissen passen bij vetjes? Kunnen vetjes en bittervoorns samen gehouden worden? Verdragen bittervoorns en goudvissen elkaar in de vijver?
In principe kunnen alle genoemde biotoopvissen samen in een vijver worden gehouden, aangezien het allemaal relatief vreedzame vijverbewoners zijn. Zolang er voldoende ruimte en schuilplaatsen beschikbaar zijn en de vijver met verschillende Vijverzones overeenkomt met hun natuurlijke leefomgeving, zal het samenleven geen problemen opleveren.
Een combinatie die veel voorkomt is die van vetjes met elritsen, omdat beide soorten zich goed voelen in zuurstofrijke wateren. Ook de combinatie van vetjes en bittervoorns is goed mogelijk, omdat bittervoorns heel vriendelijke vijverbewoners zijn.
Ook de socialisering met grotere vissoorten, zoals goudvissen en koi, is mogelijk. Belangrijk is wel te bedenken dat deze bij gelegenheid ook kleine vissen en hun broed eten. Een goed gestructureerde vijver heeft een positief effect op het welzijn van alle vijverbewoners.
Als je verschillende soorten vissen in je vijver hebt is het aan te raden om doelgericht op de verschillende behoeften van je vijvervissen in te spelen – voornamelijk door speciaal op de soort afgestemd voer te gebruiken. Een overzicht van het volledige PROPOND soortspecifieke assortiment vind je hier: JBL SOORTEN
