De Rio Atabapo bij hoog water
De grensrivier met Venezuela bood een sterk verandert beeld: Waar in februari nog oneindig veel zandbanken te zien waren, stroomde het koffiebruine zwarte water nu volop en liet ons telkens weer rivierdolfijnen zien.
Opnieuw was de samenvloeiing van het troebele water van de Rio Inirida met het heldere zwarte water van de Rio Atabapo een indrukwekkend gezicht. De verschillende watertemperaturen en samenstellingen van het water voorkomen een directe vermenging van de beide watertypen. Deze verschijning is het bekendst bij Manaus, waar het zwarte water van de Rio negro en het witte water van de Solimoes circa 15 km naast elkaar in dezelfde rivierbedding stromen voordat ze zich uiteindelijk samenvoegen in de Amazone.
Het kamp van de februari expeditie stond meters onder water. Daarom gingen we door naar een inheemste stam, die een hut met overnachtingsmogelijkheden voor onze teams had klaargemaakt.
Het voordeel van het nieuwe kamp had als voordeel dat we meer integreerden in het leven van de inheemsen. Ze lieten ons zien wat ze allemaal gemaakt hadden (mini-souvenirshop) en wij konden bestuderen hoe zij hun tijd doorbrachten. Bijzonder indrukwekkend waren hun bijeenkomsten ’s avonds, wanneer de stroomgenerator tegen 18.00 uur aangezet werd. Dan verzamelden ze zich in de ‘bioscoop’ en zaten, als orgelpijpen, naast elkaar op de banken om televisie te kijken. Omdat ze de taal niet verstonden, schakelden ze het geluid uit en werd er tegelijk met het A-team luide muziek gedraaid. Dat was wel een beetje bizar.
Een spannend technisch project in het inheemse dorp, was een watertoren, die oorspronkelijk alle hutten van stromend water had moeten vorzien. De pijpleiding eindigde helaas precies onderaan de toren. Niet alles functioneert zoals regeringen het zich voorstellen.
Een klein stukje van het dorp verwijdert, was een rivier met heel helder water en maar een klein beetje zwart water. De rivier was door de hoge waterstand al wat groter geworden en dus waren veel vissen te zien. Omdat het zo dicht bij het kamp lag, hebben we hem grondig onderzocht en heel wat verschillende vissoorten ontdekt.
Een ander voordeel van dit riviertje was, dat het verschillende aftakkingen had, die door hun diversiteit onderdak boden aan verschillende soorten vissen. Hoe dichter je bij de Rio Atabapo kwam, des te meer zwartwaterbewoners er te zien waren.
Hoe verder we stroomopwaarts kwamen, en dit waren vele honderden meters, des te sterker werd de stroming en daarmee ook de wijziging in de visfauna. Vissoorten, die stromingen liever mijden, waren desondanks te vinden, maar dan in de rustigere uitstulpingen van de rivier.
Een rotsbarrière in de bovenloop vormde voor veel vissen een blokkade. Alleen karperzalmen, sommige cichliden en natuurlijk zuigmeervallen konden die overwinnen en werden ook boven de steenbarrière gevonden.
Interessant was, dat de waterwaarden in het rivierengebied, waar we ons verplaatsten, NIET veranderden. Alleen de watertemperatuur nam stroomafwaarts, richting Atabapo, met ongeveer een graad toe. Langzaam stromende rivieren geven het water meer tijd om op te warmen, dan snel stromende wateren.
| Expeditie |
JBL Colombia 2 |
JBL Colombia 2 |
| Land |
Colombia |
Colombia |
| Locatie |
Omgeving kamp aan de Atabapo |
Omgeving kamp aan de Atabapo |
| GPS noordelijke breedte |
3.907149 N |
3.910415 N |
| GPS westelijke breedte |
67.706394 W |
67.701869 W |
| Datum |
22.11.2022 |
28.11.2022 |
| Tijdstip |
10.08 |
9.15 |
| Bewolking |
50% |
80% |
| Lux boven wateroppervlak |
52.130 |
25.340 |
| PAR-waarde |
|
|
| Luchttemperatuur in °C |
33,5 |
29,9 |
| Relatieve luchtvochtigheid in % |
61 |
|
| Watertemperatuur oppervlakte in °C |
26,7 |
27,5 |
| Watertemperatuur diepte X in °C |
30 cm, 26,7 |
30 cm, 27,1 |
| Watertemperatuur diepte X in °C |
|
|
| Geleidingsvermogen in µS/cm |
10 |
10 |
| Gezamelijke hardheid in °dGH |
0 |
0 |
| Carbonaathardheid in °dKH |
2 |
2 |
| pH-waarde |
6,2 |
6,3 |
| Zuurstofgehalte in mg/l |
9 |
9 |
| IJzergehalte (Fe) in mg/l |
0,02 |
0 |
| Magnesium (Mg) in mg/l |
0 |
0 |
| Kalium (K) in mg/l |
0 |
0 |
Herintroductie van altum maanvissen
De bewoners van het dorp leerden van onze expeditieshirts, waarop een altum maanvis te zien is, dat deze vis weleens belangrijk kon zijn. Vroeger hebben ze in de stroom achter het dorp ook altum gezien, maar sinds enige tijd zijn de altum verdwenen. De dorpsoudste gaf onze gids opdracht om altum bij de visexporteur te kopen en wilde die dan, samen met ons, weer uitzettend. De altum kosten, omgerekend, ca. 60 cent per vis. We gingen samen naar de caño en lieten de dieren vrij in de stroom. Onder water was het spannend te zien, dat de dieren, direct uit de zak, in formatie zwemmend, de diepere zones van de stroom opzochten en zo snel zwommen dat we hen niet konden volgen. We hebben ze nog gezocht, maar niets meer van hen vernomen!
Eindelijk echte waterplanten!
Hoe vreemd het ook mag klinken: In de meeste tropische wateren zijn geen echte onderwaterplanten te vinden! Het meeste groen, dat je onder water aantreft, komt van ‘achtergebleven’ landplanten, die door de hoge waterstand tijdelijk een verzonken bestaan moeten leiden. In extreem zwartwater zijn waterplanten doorgaans een zeldzaamheid. Zodra helder water een beetje invloed heeft, is er een kans ze te vinden. In een enkele caño vonden we gelijk meerdere onderwaterplanten.
